Pochemu den' "prirastaet s vechera"?21.06.2002 16:54 | K. V. Kuimov/GAISh, Moskva
Kak izvestno, samyi korotkii den' sluchaetsya v te sutki, na kotorye prihoditsya den' zimnego solncestoyaniya. Kazalos' by, v etot den' Solnce dolzhno voshodit' pozzhe, chem sosednie dni, a zahodit' - ran'she. No posmotrim v tablicu 1.
Tablica 1. Momenty voshoda, verhnei kul'minacii i zahoda Solnca i prodolzhitel'nosti dnya dlya shiroty +56 gradusov i dolgoty 0 gradusov v 2002 g., po vsemirnomu vremeni.
Data Voshod Verh. kul'm. Zahod Prod. dnya
ch m s ch m s ch m s s
dekabr' 12 8 21 51 11 53 39 15 25 17 25406
dekabr' 13 8 22 57 11 54 07 15 25 09 25332
dekabr' 14 8 23 59 11 54 36 15 25 05 25266
dekabr' 15 8 24 57 11 55 05 15 25 05 25208
dekabr' 16 8 25 52 11 55 34 15 25 10 25158
dekabr' 17 8 26 38 11 56 03 15 25 18 25120
dekabr' 18 8 27 25 11 56 32 15 25 31 25087
dekabr' 19 8 28 08 11 57 02 15 25 49 25061
dekabr' 20 8 28 46 11 57 31 15 26 10 25044
dekabr' 21 8 29 21 11 58 01 15 26 36 25035
dekabr' 22 8 29 52 11 58 31 15 27 06 25035
dekabr' 23 8 30 18 11 59 00 15 27 41 25043
dekabr' 24 8 30 40 11 59 30 15 28 19 25059
dekabr' 25 8 31 03 12 00 00 15 29 02 25079
dekabr' 26 8 31 16 12 00 30 15 29 48 25112
dekabr' 27 8 31 26 12 00 59 15 30 39 25153
dekabr' 28 8 31 31 12 01 29 15 31 34 25203
dekabr' 29 8 31 32 12 01 58 15 32 33 25260
dekabr' 30 8 31 29 12 02 27 15 33 35 25326
dekabr' 31 8 31 22 12 02 56 15 34 41 25399
Samye korotkie dni prihodyatsya na 21 i 22 dekabrya (25035 s = 6 chas 57 min 15 s). Samyi pozdnii voshod Solnca prihoditsya na 29 dekabrya, a samyi rannii zahod - na 14 i 15 dekabrya. Drugimi slovami, v pervye dni posle 22 dekabrya den' uvelichivaetsya, no smeshaetsya na bolee pozdnee vremya po chasam. V narode govoryat: "Den' prirastaet s vechera". Pochemu eto proishodit?
Prichina kroetsya v neravnomernosti narastaniya pryamogo voshozhdeniya Solnca v techenie goda. Zimoi Zemlya blizhe k Solncu i skorost' ee dvizheniya po orbite bol'she. Poetomu zimoi uglovaya skorost' peremesheniya Solnca po ekliptike na 3,4% bol'she srednei. Eto chislo - udvoennoe znachenie ekscentrisiteta orbity Zemli. Krome togo, pryamoe voshozhdenie Solnca otschityvaetsya vdol' ekvatora, a godovoe dvizhenie Solnca proishodit vdol' ekliptiki. Oba etih faktora i vyzyvayut neravnomernost' narastaniya pryamogo voshozhdeniya Solnca.
Godovoe dvizhenie Solnca proishodit navstrechu ego sutochnomu dvizheniyu. Sledovatel'no, zimoi sutochnoe dvizhenie Solnca chut' medlennee, chem letom. Iz tablicy 1 vidno, chto promezhutok vremeni mezhdu dvumya verhnimi kul'minaciyami Solnca (istinnye solnechnye sutki) zimoi bol'she 24 chasov na 30 sekund. Vspomnim, chto skorost' hoda chasov "podognana" k srednei za god skorosti dvizheniya Solnca, t.e. k srednei za god prodolzhitel'nosti istinnyh solnechnyh sutok.
Predpolozhim teper', chto v techenie neskol'kih dnei sklonenie Solnca ne menyaetsya. Togda prodolzhitel'nost' dnya ostaetsya postoyannoi, no moment verhnei kul'minacii, a vmeste s nei i momenty voshoda i zahoda kazhdyi den' smeshayutsya na bolee pozdnii srok po chasam. V dni okolo solncestoyaniya sklonenie Solnca menyaetsya ochen' medlenno. V pervye sem' dnei posle solncestoyaniya uvelichenie skloneniya "ne kompensiruet" smesheniya voshoda i zahoda na bolee pozdnie momenty po chasam. Poetomu i poluchaetsya, chto "den' prirastaet s vechera".
Analogichnaya situaciya imeet mesto i letom, no neskol'ko menee vyrazhennaya.
V uchebnikah astronomii vvoditsya ponyatie "uravnenie vremeni". V terminah uravneniya vremeni prichina opisannogo yavleniya sostoit v tom, chto okolo zimnego solncestoyaniya uravnenie vremeni menyaetsya ochen' bystro.
|
Publikacii s klyuchevymi slovami:
Solnce - uravnenie vremeni - voshod - zahod - prodolzhitel'nost' dnya
Publikacii so slovami: Solnce - uravnenie vremeni - voshod - zahod - prodolzhitel'nost' dnya | |
Sm. takzhe:
Vse publikacii na tu zhe temu >> | |
